5 Sai Lầm Phổ Biến Khi Chọn Mua Thực Phẩm Sạch – Chuyên Gia Cảnh Báo

Trong bối cảnh người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến sức khỏe, thực phẩm sạch dần trở thành lựa chọn ưu tiên của nhiều gia đình. Tuy nhiên, trên thực tế, việc chọn mua thực phẩm sạch không đơn giản chỉ là "mua cái gì nhìn tươi và đắt tiền". Những sai lầm này tuy nhỏ, nhưng lại ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và ví tiền của người tiêu dùng, đồng thời làm mất đi giá trị thật sự của thực phẩm sạch.

1. Đánh đồng “nhìn tươi” là “thực phẩm sạch”

Sự thật: Tươi Sạch

Một sai lầm kinh điển là người tiêu dùng nghĩ rằng thực phẩm trông tươi, bóng, không dập nát... thì đó là thực phẩm sạch. Điều này hoàn toàn không đúng. Rất nhiều loại rau củ quả nhìn tươi ngon là nhờ được xử lý bằng chất bảo quản, hóa chất làm bóng hoặc ủ khí để kéo dài độ tươi giả tạo.

Kinh nghiệm thực tế:

Chia sẻ từ chuyên gia :"Tôi từng kiểm định một lô cà chua nhìn đỏ au, căng mọng – tưởng chừng như mới hái trong ngày. Nhưng khi xét nghiệm, mẫu cho kết quả tồn dư dư lượng ethylene và thuốc kích chín ở mức vượt ngưỡng cho phép".

Gợi ý:

• Ưu tiên thực phẩm có nhãn truy xuất nguồn gốc, mã QR, thông tin từ nhà trồng/nhà sản xuất.

• Quan sát thực phẩm có dấu hiệu tự nhiên không hoàn hảo (lá hơi héo nhẹ, rau không đều màu, trái cây có vết rám nhẹ...) – đó là dấu hiệu của canh tác không hóa chất.

2. Mua hàng chỉ vì thấy "hữu cơ", "organic", "sạch" trên bao bì

Sự thật: Không phải sản phẩm nào dán mác “hữu cơ” đều đáng tin

Thị trường hiện nay có rất nhiều thực phẩm được gắn nhãn “sạch”, “organic”, “an toàn”, “tự nhiên”... Tuy nhiên, phần lớn các cụm từ này không có giá trị pháp lý nếu không đi kèm chứng nhận cụ thể.

Cảnh báo từ chuyên gia:

Tôi từng khảo sát 58 sản phẩm ghi "organic" trên thị trường Hà Nội và TP.HCM, thì chỉ 17 sản phẩm có giấy chứng nhận đúng tiêu chuẩn hữu cơ (theo USDA hoặc EU Organic). Phần còn lại đều dùng từ ngữ tiếp thị mập mờ.

Gợi ý:

• Kiểm tra kỹ giấy chứng nhận, đơn vị kiểm định, tổ chức cấp chứng nhận hữu cơ.

• Đừng ngại hỏi người bán về nguồn gốc thực phẩm, quy trình canh tác hoặc chăn nuôi.

• Nếu mua online, chỉ chọn các website uy tín, công khai giấy phép và hình ảnh chứng thực.

3. Nhầm lẫn giữa thực phẩm sạch và thực phẩm hữu cơ

Sự thật: Hai khái niệm này không giống nhau

• Thực phẩm sạch: Là loại thực phẩm không chứa hóa chất độc hại, có kiểm soát và đảm bảo an toàn, nhưng có thể vẫn sử dụng một số phân bón vô cơ hoặc thuốc bảo vệ thực vật trong ngưỡng cho phép.

• Thực phẩm hữu cơ (organic): Là sản phẩm canh tác hoàn toàn không dùng hóa chất, phân bón tổng hợp, thuốc trừ sâu hoặc kháng sinh, đồng thời đáp ứng tiêu chuẩn hữu cơ nghiêm ngặt được chứng nhận.

Từ chuyên gia:

Nhiều khách hàng của tôi từng ngạc nhiên khi biết rằng thịt gà được nuôi bằng cám công nghiệp nhưng không kháng sinh chỉ được coi là "sạch", chứ không phải hữu cơ. Trong khi đó, gà hữu cơ phải nuôi thả tự nhiên, không cám công nghiệp, không vắc xin tăng trưởng, quy trình khắt khe hơn rất nhiều.

Gợi ý:

• Xác định mục tiêu sử dụng: Nếu cần an toàn cho bữa ăn hàng ngày, thực phẩm sạch là đủ. Nếu bạn theo chế độ thực dưỡng, hoặc có bệnh lý nghiêm trọng cần tránh hoàn toàn hóa chất – hãy ưu tiên thực phẩm hữu cơ chuẩn quốc tế.

• Kiểm tra sản phẩm có mã chứng nhận như USDA Organic, EU Organic, JAS (Nhật Bản)...

4. Lựa chọn theo giá rẻ mà không quan tâm đến quy trình sản xuất

Sự thật: Thực phẩm sạch đòi hỏi chi phí sản xuất cao

Người tiêu dùng thường bị hấp dẫn bởi cụm từ "thực phẩm sạch giá rẻ". Nhưng thực tế, một mô hình sản xuất thực phẩm sạch đúng nghĩa cần đầu tư rất nhiều: từ đất, nước, giống, quy trình kiểm soát sâu bệnh, nhân công được đào tạo, đến hệ thống phân phối lạnh...

Một ví dụ cụ thể từ chuyên gia :

"Tôi từng nhận tư vấn cho một hộ nông dân ở Đà Lạt trồng rau thủy canh theo mô hình VietGAP. Chi phí đầu tư ban đầu hơn 300 triệu đồng, chi phí vận hành hàng tháng gần 30 triệu đồng. Giá rau thành phẩm dao động 30.000 – 40.000đ/kg. Thế nhưng, thị trường vẫn có nhiều nơi bán “rau sạch” chỉ 15.000đ/kg, rõ ràng là không hợp lý nếu sản xuất đúng chuẩn."

Gợi ý:

• Cẩn thận với giá thấp bất thường – có thể là hàng chợ gắn mác “sạch” để dễ bán.

• Thay vì tìm thực phẩm rẻ, hãy tìm nơi bán đúng giá – đúng chất lượng – minh bạch thông tin.

• Tìm hiểu nhà cung cấp có trang trại thực tế hay hợp tác với tổ chức nào.

5. Không bảo quản đúng cách sau khi mua

Sự thật: Thực phẩm sạch dễ hỏng hơn thực phẩm thông thường

Thực phẩm sạch không có chất bảo quản hoặc chỉ dùng chất bảo quản sinh học trong ngưỡng cho phép, nên rất dễ hư hỏng nếu không được bảo quản đúng cách. Nhiều người mua về nhưng để ngoài môi trường quá lâu, cất vào ngăn tủ sai cách, khiến thực phẩm biến đổi, mất giá trị dinh dưỡng, thậm chí nguy hiểm khi sử dụng.

Kinh nghiệm thực tế:

"Tôi từng kiểm nghiệm rau cải sạch từ trang trại chuyển đến cửa hàng. Khi bảo quản ở 4°C, rau giữ được chất lượng 5 ngày. Nhưng nếu để ở 20°C trong 6 tiếng trước khi làm lạnh, hàm lượng vitamin C mất tới 45%, độ giòn giảm rõ rệt."

Gợi ý:

• Rau củ: Nên bọc trong túi giấy hoặc túi zip thoáng khí, để ngăn mát ở nhiệt độ 4–8°C.

• Thịt cá: Đóng hộp kín, cấp đông nhanh nếu không dùng trong ngày.

• Trái cây: Tránh rửa trước khi bảo quản; chỉ rửa ngay trước khi ăn.

Kết luận: Mua thực phẩm sạch – phải thông minh và hiểu biết

Thực phẩm sạch không phải là một trào lưu nhất thời. Đó là một lựa chọn có trách nhiệm với bản thân, gia đình và cả xã hội. Nhưng chỉ khi chúng ta trang bị đủ kiến thức và kỹ năng tiêu dùng thông minh, việc chọn mua thực phẩm sạch mới thực sự mang lại hiệu quả và giá trị.

Hãy luôn tự hỏi:

• Sản phẩm này đến từ đâu?

• Có minh bạch không?

• Có chứng nhận gì không?

• Giá thành có phản ánh quy trình sản xuất thật sự không